Το μωρό σας κλαίει; Έχει κάτι να σας πει.

Η πρώτη αντίδραση του νεογνού αμέσως μετά τη γέννησή του, είναι να κλάψει. Είναι ο τρόπος της φύσης να εκπτυχθούν οι πνεύμονες και να γεμίσουν με οξυγόνο, ώστε να αρχίσει ο οργανισμός του να προσαρμόζεται στην εξωμήτρια ζωή. Ο «εφιάλτης» των νεογνολόγων μάλιστα είναι ένα νεογνό που δεν κλαίει, καθώς θα πρέπει άμεσα να καταφέρουν να διοχετεύσουν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο οξυγόνο στους πνεύμονές του. Δυστυχώς για πολλές νέες μητέρες που επιστρέφουν στο σπίτι με το μωρό τους, ο «εφιάλτης» είναι ακριβώς το αντίθετο: ένα μωρό που κλαίει όλη την ώρα! Και μπορεί τις πρώτες μέρες μετά την επιστροφή στο σπίτι από το μαιευτήριο να υπάρχει υπομονή, σταδιακά όμως μπορεί να εξαντληθεί. Ιδιαίτερα αν η μητέρα νιώθει και το άγχος ότι κάτι δεν κάνει καλά, ότι αν όλα γίνονταν όπως έπρεπε, αν το τάιζε σωστά, αν το ηρεμούσε «σα σωστή μητέρα», το παιδί θα κοιμόταν ήσυχα και θα ξυπνούσε για φαγητό ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Είναι απολύτως λογικό να νιώθετε άγχος όταν το μωρό κλαίει και δεν μπορείτε να το ησυχάσετε. Αν η μητέρα δεν αντιδρούσε άμεσα κι έντονα, όταν το μωρό τη χρειάζεται, η φύση θα είχε κάνει ένα μεγάλο λάθος. Μην αφήσετε όμως τον εαυτό σας να παρασυρθεί στη σκέψη ότι κάθε κλάμα του μωρού σας είναι και μια «μομφή» για την ανεπάρκειά σας, ή ότι το κλάμα του έχει την ίδια έννοια με το κλάμα των μεγαλύτερων παιδιών ή των ενηλίκων, ότι δηλαδή εκφράζει αποκλειστικά πόνο, στενοχώρια, λύπη ή άλλα αρνητικά συναισθήματα. Στη βρεφική ηλικία το μωρό σας με το κλάμα του προσπαθεί να επικοινωνήσει και να σας δείξει τι χρειάζεται. Ακούστε το προσεκτικά και ήρεμα και προσπαθήστε να μάθετε τη γλώσσα του. Πολύ σύντομα θα καταλαβαίνετε ποια είναι η ανάγκη του όταν κλαίει και θα μπορείτε να ανταποκρίνεστε ανάλογα: πονάω, πεινάω, κρυώνω, ζεσταίνομαι, βαριέμαι, ξεβολεύτηκα, θέλω να ακούσω τη φωνή μου ή άλλες φωνές, αποζητώ την ανθρώπινη επαφή, μου έπεσε η πιπίλα από το στόμα, κάτι άκουσα, μύρισα, γεύτηκα για πρώτη φορά. Να θυμάστε επίσης ότι γονείς με καλή και ήρεμη διάθεση έχουν συνήθως βρέφη ήρεμα, συνεργάσιμα που σταδιακά κλαίνε όλο και λιγότερο.

Πρόκειται για την πείρα που αποκτάει σιγά σιγά η νέα μητέρα και που βέβαια τη βοηθάει να είναι πολύ πιο ήρεμη και με αυτοπεποίθηση, όταν γεννήσει δεύτερο παιδί. Κάποιες απλές λογικές σκέψεις ωστόσο, μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τον κώδικα επικοινωνίας του βρέφους σας. Για παράδειγμα, αν το μωρό σας σταματά το κλάμα μόλις το πάρετε στα χέρια και δείχνει ήρεμο και ευχαριστημένο για πάνω από 1-2 λεπτά, μπορείτε να συμπεράνετε ότι αυτό που του λείπει είναι η συντροφιά και η ανθρώπινη επαφή. Να θυμάστε ότι η σωματική επαφή είναι πολύ σημαντική για τα βρέφη. Μόλις γεννηθεί, το ντύνουμε και το τυλίγουμε καλά και έκτοτε σπάνια απολαμβάνει την άμεση επαφή με το σώμα της μητέρας του που απολαμβάνουν τα νεογέννητα όλων των θηλαστικών. Είναι λοιπόν πιθανό το μωρό σας να κλαίει όχι για να φάει αλλά για να σας ζητήσει να το πάρετε αγκαλιά, να του κάνετε μασάζ, να του τρίψετε στην πλάτη, να το χαϊδέψετε με αγάπη και στοργή. Μη βιαστείτε να το ταΐσετε αν δεν είναι η ώρα του. Κρατήστε το για λίγο πάνω στον ώμο σας ή στην αγκαλιά σας. Ίσως λίγα λεπτά είναι αρκετά για να ηρεμήσει και να ξανακοιμηθεί στην κούνια ή το καρότσι του. Αν έχει περάσει κάποια ώρα (ανάλογα με το παιδί και ανάλογα αν θηλάζετε ή δίνετε γάλα σε σκόνη) από το προηγούμενο γεύμα και εξακολουθεί να είναι ανήσυχο, ιδιαιτέρα αν κάνει θηλαστικές ή καταποτικές κινήσεις, δοκιμάστε να το ταΐσετε πάλι. Γι' άλλη μια φορά, να θυμάστε ότι στα αρχικά αυτά στάδια ζωής οι γονείς προσαρμόζονται στο πρόγραμμα (ύπνου, φαγητού, δραστηριότητας) του μωρού και όχι το αντίστροφο. Επομένως, πρέπει να το ταΐζετε όσο και όποτε θέλει, αρκεί σιγά σιγά να καταλαβαίνετε πότε η γκρίνια ή το κλάμα του είναι έκφραση πείνας. Ένας άλλος πιθανός λόγος για το κλάμα του βρέφους είναι το ότι έχει λερωθεί και θέλει να σας πει να του αλλάξτε πάνα. Ελέγξτε αυτή την πιθανότητα, αλλάξτε το, αν χρειάζεται, και εξασφαλίστε ότι η πάνα του δεν είναι πολύ σφιχτά βαλμένη ή ότι δεν το ενοχλεί κάπου. Ένα άλλο μεγάλο θέμα κουβέντας των νέων γονιών είναι το πόσο ζεστά πρέπει να είναι ντυμένο ένα παιδί. Ακολουθώντας τις οδηγίες γιαγιάδων συνήθως, οι νέες μαμάδες ντύνουν το μωρό τους πολύ ζεστά με αποτέλεσμα να του προκαλούν δυσφορία. Να θυμάστε ότι όσο ανώριμο είναι το μωρό σας να διαχειριστεί το κρύο (δεν μπορεί να έχει ρίγος για παράδειγμα) άλλο τόσο δεν μπορεί να διαχειριστεί και τη ζέστη (δεν μπορεί να ιδρώσει αποτελεσματικά). Άρα, αν το μωρό σας ηρεμεί μόλις το ξεντύνετε και βλέπετε να έχει ήπια υγρό και κόκκινο δέρμα, πολύ πιθανά το κλάμα του να ήταν αποτέλεσμα πολύ ζεστού ντυσίματος. Εννοείται βέβαια ότι το πολύ κρύο περιβάλλον με ελαφρύ ντύσιμο μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονο κλάμα στο μωρό σας. Το μωρό σας βέβαια δεν είναι απαραίτητο να θέλει κάτι συγκεκριμένο κάθε φορά που κλαίει. Το κλάμα του μπορεί απλά να είναι έκφραση ανίας. Συνήθως μάλιστα τα μωρά που εξελίσσονται σε έξυπνα παιδιά με ενδιαφέροντα, από πολύ νωρίς βαριούνται εύκολα και αποζητούν εναλλαγές παραστάσεων και συνεχή επικοινωνία. Η χαρά ενός τέτοιου μωρού είναι να το πηγαινοφέρνουν, ώστε να βλέπει τι γίνεται γύρω του αντί να βρίσκεται ξαπλωμένο στο κρεβάτι του και να κοιμάται. Να θυμάστε ότι αν υπάρξει κάποιο επεισόδιο με έντονο κλάμα (που δε συνδυάζεται βέβαια με άλλα συμπτώματα – βλ. και παρακάτω), το να αλλάξετε στο μωρό σας περιβάλλον μπορεί να το ηρεμήσει. Πηγαίνετε, για παράδειγμα, μια βόλτα με το αυτοκίνητο και το πιο πιθανό είναι ότι θα ηρεμήσει.

Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει;

Στο άμεσο μέλλον πολλές μαμάδες και μπαμπάδες θα καταλαβαίνουν πιο εύκολα την αιτία που κλαίει το μωρό τους από μία ελληνικής εμπνεύσεως καινοτόμα εφαρμογή. Συγκεκριμένα, τρεις φοιτητές του Εργαστηρίου Επεξεργασίας Σήματος και Βιοϊατρικής Τεχνολογίας του Τμήματος Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ ανέπτυξε και σταδιακά τελειοποιεί την εφαρμογή iCry2Talk. Η συγκεκριμένη εφαρμογή, με τη βοήθεια τεχνικών βαθιάς μηχανικής μάθησης, θα μεταφράζει το κλάμα του μωρού αμέσως σε λόγο, που με τη σειρά του θα αποκτά μορφή κειμένου, εικόνας και φωνής, βγάζοντας από το αδιέξοδο απελπισμένους και άυπνους γονείς.

Παρηγορητικοί μηχανισμοί του μωρού.

Από νωρίς το μωρό σας θα χρησιμοποιεί το δάχτυλό του για να εξερευνά το στόμα του και αυτός είναι ο πιο φυσικός τρόπος για να μάθει την περιοχή. Μάλιστα, πολλά μωρά χρησιμοποιούν το πιπίλισμα του δαχτύλου τους για να ηρεμήσουν και να κοιμηθούν. Την ίδια λειτουργία επιτελεί και η πιπίλα και επομένως μπορείτε κάλλιστα να τη χρησιμοποιήσετε μετά τον πρώτο μήνα ζωής (προκειμένου να μην επηρεάσετε αρνητικά την επιτυχή εδραίωση του θηλασμού). Εννοείται βέβαια ότι δεν πρέπει να βάζετε πάνω στην πιπίλα ζάχαρη ή μέλι, όπως συνηθιζόταν παλιότερα. Όσο για το ερώτημα αν είναι προτιμότερο ένα βρέφος να πιπιλίζει το δάχτυλό του ή μία πιπίλα, συνεχίζει να μην έχει ξεκάθαρη απάντηση. Φαίνεται ότι το δάχτυλο είναι πιο δύσκολο να κοπεί ως συνήθεια στην παιδική ηλικία και επιπλέον μπορεί να προκαλέσει (σε εξαιρετικές περιπτώσεις) παραμορφώσεις των δαχτύλων και του στόματος. Από την άλλη, και η χρήση πιπίλας που συνεχίζει μετά τα δύο χρόνια, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα δόντια. Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, το μωρό θα κάνει αυτό που είναι να κάνει (δάχτυλο ή πιπίλα) χωρίς να μπορούμε να το επηρεάσουμε προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση, συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.

Αν αφήσω το μωρό μου να κλαίει, θα καταφέρω να του κόψω αυτή τη «συνήθεια»;

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: όχι! Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, μπορεί να σταματήσει κάποια στιγμή να κλαίει αλλά (όπως έδειξε πολύ πρόσφατη μελέτη) οι ορμόνες του άγχους στο αίμα του (κορτιζόλη, αδρεναλίνη) θα είναι πολύ ανεβασμένες. Θα συνεχίσει να βιώνει δηλαδή το άγχος της έλλειψης ανθρώπινης επαφής και της αδιαφορίας, αλλά βουβά. Και σίγουρα δεν είναι κάτι που θέλουμε ως γονείς ή παιδίατροι. Όπως περιγράφεται και στο θέμα «Κακομαθαίνει το μωρό στην αγκαλιά;» το κλάμα τους πρώτους μήνες ζωής δεν είναι θέμα συνήθειας ή προσπάθεια χειρισμού των γονιών αλλά είναι τρόπος επικοινωνίας και έκφρασης αναγκών. Τα βρέφη που σταδιακά κλαίνε όλο και λιγότερο, είναι εκείνα που οι γονείς τους ανταποκρίνονται άμεσα στο κλάμα τους.

Γιατί με το δεύτερο παιδί όλα είναι πιο εύκολα;

Μετά το πρώτο παιδί σχεδόν πάντοτε υπάρχουν λιγότερα προβλήματα. Φυσικά αυτό δεν οφείλεται στο ότι τα επόμενα παιδιά είναι πιο ήσυχα από χαρακτήρα σε σύγκριση με το πρώτο. Κλαίνε και αυτά το ίδιο πολύ, με την ίδια ένταση. Αλλά, τη δεύτερη φορά, η μητέρα δεν έχει το άγχος ότι κάθε κλάμα σημαίνει σοβαρές παραλείψεις από την πλευρά της και δεν πελαγώνει όταν προσπαθεί να προσδιορίσει γιατί κλαίει το μωρό. Έχει περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό της, μεγαλύτερη πείρα στη διαχείριση καταστάσεων και έχει μάθει ότι το μωρό θα τα βγάλει πέρα ακόμα κι αν γίνουν μερικά μικρολαθάκια από τη μεριά των γονιών.

Πότε πρέπει να σας ανησυχήσει το κλάμα του μωρού;

Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, το κλάμα στο βρέφος συνήθως δε σχετίζεται με πόνο ή με κάποιο άλλο αρνητικό συναίσθημα. Κάποιες φορές ωστόσο μπορεί το έντονο επίμονο κλάμα του μωρού σας να είναι ένδειξη κάποιου σοβαρού ιατρικού προβλήματος. Αν διαπιστώσετε αλλαγή στη συχνότητα, την ένταση ή τη μορφή του κλάματος ή αν το κλάμα συνδυάζεται με άλλα συμπτώματα, όπως πχ. πυρετός, μειωμένη πρόσληψη τροφής, δυσκοιλιότητα ή διάρροιες και εμετοί, απαιτείται παιδιατρική εκτίμηση. Όταν μάλιστα το μωρό σας κλαίει έντονα και εμφανίσει κάποιο από τα παρακάτω, θα πρέπει να δράσετε άμεσα και να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρο:

• Έχει αδύναμο υψίσυχνο κλάμα
• Φαίνεται υποτονικό, δηλαδή δεν έχει μυϊκό τόνο όταν το πάρετε αγκαλιά
• Μειώνει κάτω από το μισό την ποσότητα γάλακτος που προσλαμβάνει
• Ουρεί πολύ λιγότερο από το σύνηθες
• Κάνει χολώδεις εμέτους (με κιτρινοπράσινο χρώμα)
• Παρατηρείτε αίμα στα κόπρανα
• Έχει πυρετό πάνω από 39 C
• Έχει προβάλλουσα πηγή (το ανοιχτό σημείο που μπορούμε να ψηλαφίσουμε στην κορυφή του κρανίου)
• Έχει επεισόδιο σπασμών
• Αλλάζει χρώμα, γίνεται μπλε, διάστικτο ή πολύ ωχρό
• Έχει δυσκολία στην κάμψη της κεφαλής και του αυχένα (σπάνιο σ' αυτές τις ηλικίες)
• Εμφανίσει αιμορραγικό ή άλλο εξάνθημα
• Έχει αναπνευστική δυσχέρεια: αναπνέει πολύ γρήγορα ή γογγύζει κατά τη διάρκεια της αναπνοής ή η διαδικασία της αναπνοής γίνεται με δυσκολία (πχ. χρησιμοποιεί έντονα τους μύες της κοιλιάς) 

Πηγή: Το μωρό σας κλαίει; Έχει κάτι να σας πει! - paidiatreio.gr

VI -22455-NOVALAC-12/2022