Η ειδικός συμβουλεύει: Πώς θέτουμε όρια στα παιδιά μας και πόσο σημαντικό είναι αυτό.

• Δεν θέλω να πάω για ύπνο.
• Δεν θα πάω σχολείο σήμερα.
• Δεν με νοιάζει τι λες, εγώ θα παίξω play station.
• Θα φας όλο το φαγητό σου.
• Μην κλαις, δεν θα πάρουμε άλλο μπαλόνι.
• Σταμάτα να φωνάζεις και θα πάμε στις κούνιες.

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις φράσεις που μπορεί να ακούσουμε ή να πούμε ως γονείς λίγο πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από έναν «καβγά» με το παιδί μας. Έπειτα αναρωτιόμαστε αν κάναμε καλά, αν αυτή η ένταση θα ξανασυμβεί και πώς χειριζόμαστε εμείς το μικρό μας και όχι αυτό εμάς!

Τότε έρχονται οι «ειδικοί», οι παιδαγωγοί, και άλλοι αυτοί που δεν έχουν παιδιά και μας μιλούν για τα όρια. Μα τι είναι επιτέλους αυτά τα όρια και πώς κάποιος οριοθετεί το παιδί του; Για μερικούς τα όρια φέρνουν στο μυαλό κάτι αρνητικό και σκληρό, θυμίζουν την πειθαρχία και αυτή από μόνη της ακούγεται σκληρή και βίαιη. Στην πραγματικότητα, η οριοθέτηση είναι ταυτόσημη με την πειθαρχία και κάθε άλλο παρά βία περιλαμβάνει.

Μαθαίνω στο παιδί μου να έχει όρια σημαίνει πως του διδάσκω πώς να ενσωματωθεί, να προσαρμοστεί στον υπόλοιπο κόσμο. Του μαθαίνω πώς το ίδιο να επιλέγει σωστές συμπεριφορές κατά περίπτωση ώστε να οδηγηθεί μεγαλώνοντας προς την ανεξαρτησία και την αυτονομία μέσα από τις επιλογές του.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Για εμάς (βλ. σημείωση), δεν υπάρχει ιδανικός γονέας και φυσικά δεν υπάρχει γονέας χωρίς λάθη. Πιστεύουμε όμως σε έναν τύπο γονέα τον δημοκρατικό ο οποίος από τη μία είναι τρυφερός και συναισθηματικός με το παιδί, από την άλλη όμως έχει υψηλές απαιτήσεις από αυτό και γι' αυτό προσπαθεί να του εξασφαλίσει τα εφόδια, ώστε να τις κατακτήσει, αν και το ίδιο τις επιλέξει.

Είναι ο γονιός ο οποίος θα δώσει χώρο και χρόνο στο παιδί να μάθει μέσα από τα λάθη του, θα του δώσει επιλογές και θα το αφήσει να πάρει το ίδιο την ευθύνη γι' αυτές. Είναι ο γονιός ο οποίος θέλει να μεγαλώσει το παιδί του με στόχο την ανεξαρτησία και την αυτονομία μέσα από μια διαδικασία σωστών και λανθασμένων επιλογών.

Αν λοιπόν έχετε αποφασίσει να είστε ένας άλλος τύπος γονέα, πχ. ένας πιο αυταρχικός και αυστηρός τύπος με σαφείς οδηγίες και απαιτήσεις από το παιδί σας, μη δοκιμάσετε τα όρια για τα οποία μιλάμε εδώ.

Αν αποφασίσατε πως ανήκετε στην κατηγορία του δημοκρατικού γονέα ή τουλάχιστον θέλετε να ανήκετε σε αυτή, τότε οπλιστείτε με υπομονή και σταθερότητα γιατί πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία της οποίας όμως τους καρπούς θα αρχίσετε να γεύεστε από πολύ νωρίς.

Και γιατί είναι σημαντικά τα όρια;

Αν ο στόχος μας είναι να διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να χειρίζονται τα ίδια τον παρορμητισμό τους, τον ενθουσιασμό και τις αγωνίες τους και όχι να πρέπει να τους λέμε εμείς κάθε φορά τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν, τότε η οριοθέτηση είναι πολύ σημαντική.

Έρχεται για να λειτουργήσει προληπτικά, να προβλέψει δηλαδή δυσάρεστες ή ευχάριστες καταστάσεις με την παραβίαση ή την τήρηση των ορίων αντίστοιχα. Με τον τρόπο αυτό προλαμβάνονται οι συγκρούσεις και οι εντάσεις και προάγεται και η ελευθερία της επιλογής καθώς και η ανάληψη ευθύνης.

"Δεν είναι εύκολο να βάλεις τα όρια.." λένε πολλοί γονείς από την αγανάκτησή τους κι εγώ απαντάω κάθε φορά πως ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο.

Αλήθεια, αν διαβάσει κανείς το κείμενο αυτό από την αρχή του, θα διαπιστώσει πως ουδέποτε ανέφερα στην οριοθέτηση ως μια εύκολη διαδικασία και φυσικά και δεν είναι.

Το να χτίσεις το σεβασμό και το αμοιβαίο ενδιαφέρον σε μια σχέση, κατά γενική ομολογία δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, γιατί να είναι ευκολότερο στη σχέση με ένα παιδί; Απαιτεί αφ' ενός να έχουμε οι ίδιοι όρια, σεβασμό και υπευθυνότητα και αφ' ετέρου να έχουμε τον χρόνο και την όρεξη να τα μεταδώσουμε.

Παρ' όλες τις δυσκολίες λοιπόν, αν εξακολουθείτε να θέλετε να είστε ένας δημοκρατικός γονιός και να μεγαλώσετε υπεύθυνα παιδιά με επιλογές και συναισθηματική ασφάλεια, επενδύστε λίγο κόπο και χρόνο στην οριοθέτησή τους. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσετε μια ατμόσφαιρα σεβασμού και αγάπης, επιλογών και αποδοχής την οποία θα κουβαλάτε πάντα εσείς ως γονείς αλλά και τα παιδιά σας ως παιδιά, ενήλικες, επαγγελματίες, γονείς με τη σειρά τους, άνθρωποι..

Σημείωση: Οι απόψεις που παραθέτουμε είναι σύμφωνα με τι Ομάδες Σχολών Γονέων της Μ. Χουρδάκη, περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε και στο: «Επάγγελμα Γονέας» της Βασιλικής

Παππά, Εκδ. Καστανιώτη.
Φανή Βαγγελάτου B.Sc. – M.A.
Αναπτυξιακή Λογοθεραπεύτρια
Ειδική Παιδαγωγός – Συντονίστρια Σχολών Γονέων
Αναλύτρια Συμπεριφοράς

Πηγή