3 μύθοι γύρω από την τιμωρία

Οτιδήποτε επιβάλλουμε για να κάνουμε το παιδί να νιώσει άσχημα με σκοπό να ελέγξουμε τη συμπεριφορά του είναι τιμωρία. Η τιμωρία, είτε σωματική, είτε όχι, έχει σοβαρά, αρνητικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη του παιδιού. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά τα οποία μεγαλώνουν σε περιβάλλον στο οποίο χρησιμοποιείται η τιμωρία σαν μέθοδος διαπαιδαγώγησης, έχουν αυξημένη επιθετικότητα, αντικοινωνική συμπεριφορά, και μειωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις.

Πολλοί γονείς χρησιμοποιούν ακόμη την τιμωρία στην καθημερινότητα τους, γιατί δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν, τι μπορεί αν λειτουργήσει διαφορετικά. Συγκεκριμένα, οι τρεις πιο κάτω μύθοι σχετικά με την τιμωρία ενθαρρύνουν την χρήση της από γονείς:

1. “Λειτουργούν οι τιμωρίες, πρέπει απλά να βρω τη σωστή τιμωρία για το παιδί μου”.

Αυτή είναι η πιο συχνή παρανόηση σχετικά με την τιμωρία. Τα έχεις δοκιμάσει όλα, τίποτα δε δουλεύει, οπότε πρέπει απλά να βρεις την τιμωρία που θα δουλέψει. Τι αγνοούμε όμως με αυτό το σκεπτικό; Η κάθε συμπεριφορά επικοινωνεί μια ανάγκη. Μπορείς να βάλεις όσες τιμωρίες θέλεις, όλη μέρα, κάθε μέρα. Αν δεν βρεις την ανάγκη πίσω από τη συμπεριφορά, δε θα σταματήσει η συμπεριφορά. Και ούτε συνέπειες δεν θα έχουν αποτέλεσμα, γιατί κι αυτές μπορούν εύκολα να γίνουν τιμωρίες. Τα παιδιά έχουν πολλές και φυσικές, και συναισθηματικές ανάγκες που εκφράζουν μέσω της συμπεριφοράς τους.

1. “Αν αγνοήσω το παιδί μου, η “κακή” συμπεριφορά θα σταματήσει”.

Φαντάσου ότι έχεις θυμώσει με το σύντροφό σου για κάτι. Προσπαθείς να του μιλήσεις και σε αγνοεί. Πως νιώθεις; Πιθανό να θυμώσεις περισσότερο. Πιθανό να νιώσεις ότι δε σε νοιάζεται αρκετά, ότι δε σε αγαπάει. Πολλοί γονείς νομίζουν ότι αν δώσουμε σημασία σε ένα παιδί που κάνει κάτι άσχημο, τότε επιβραβεύουμε τη συμπεριφορά του. Εστίασε στη συμπεριφορά που θέλεις να δεις κι όχι σε αυτή που θέλεις να αποφύγεις. Μην εστιάζεις στη δύσκολη συμπεριφορά, αλλά μην το αγνοείς το παιδί.

1. “Δε θέλω να είμαι πολύ καλός γιατί δε θέλω το παιδί μου να νομίζει ότι μπορεί να με κάνει ότι θέλει”.

Είναι πραγματικός ο φόβος της υπερβολικής ανεκτικότητας. Όπως κάποιοι γονείς που ανησυχούν ότι τα παιδιά τους θα μείνουν πίσω ακούν υπερβολική πίεση, έτσι και οι γονείς που αγχώνονται μην γίνουν υπερβολικά ανεκτικοί, καταλήγουν να ασκούν υπερβολικό έλεγχο. Και, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, δεν είναι η υπερβολική ανεκτικότητα που δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα, αλλά ο φόβος της. Ο Τόμας Γκόρντον είπε: "Πρώτα, κάνουν την ανεκτικότητα να φαίνεται σαν τον κακό της υπόθεσης, μετά τρομάζουν τους γονείς και τους πείθουν ότι το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν για να μην πέσουν στην παγίδα της είναι να είναι αυστηροί και αυταρχικοί με τα παιδιά τους, να βάζουν αυστηρούς κανόνες, να τιμωρούν, και να απαιτούν τυφλή υπακοή".   Και το βλέπουμε κάθε μέρα. Μαμάδες που πιστεύουν ότι θα κακομάθουν τα παιδιά τους όταν τα παίρνουν αγκαλιά, τείνουν όντως να είναι λιγότερο στοργικές. Κι όσο μεγαλώνει ένα παιδί, τόσο περισσότερα γίνονται τα περιστατικά αυτά που οι γονείς, στην προσπάθεια τους να αποφύγουν την υπερβολική ανεκτικότητα γίνονται καταχρηστικοί, τιμωριτικοί, και σκληροί.

Μόνο όταν ένας γονιός αλλάξει νοοτροπία και τρόπο σκέψης θα μπορέσει να γίνει ο γονιός που ονειρεύεται και αυτός που το παιδί του αξίζει. Πολλοί γονείς μπερδεύουν την καλοσύνη με την αδυναμία. Ο λόγος που μερικά παιδιά, ναι, κάνουν τους γονείς τους ό,τι θέλουν δεν είναι επειδή η θετική διαπαιδαγώγηση είναι ανεκτική, είναι επειδή δεν έχουν τις κατάλληλες γνώσεις, τα εργαλεία που χρειάζονται για να το κάνουν σωστά.

Όταν βλέπουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους, συνήθως δεν ξέρουν πως να τη διαχειριστούν χωρίς να χρησιμοποιήσουν φωνές ή τιμωρίες, και έτσι πάνε στο άλλο άκρο, γίνονται υπερβολικά ανεκτικοί.

Τέλος, αφήνω εδώ μια φράση της Jane Nelsen, που εμπερικλείει το νόημα του πιο πάνω κειμένου: “Από πού μας έχει έρθει η ιδέα ότι για να κάνουμε ένα παιδί να συμπεριφερθεί όμορφα, πρέπει πρώτα να το κάνουμε να νιώσει άσχημα;”

VI-22633-NOVALAC-12/2022